Η πρωταρχική αιτία του καρκίνου του δέρματος είναι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, συχνότερα από τον ήλιο, αλλά και τεχνητές πηγές (λάμπες μαυρίσματος). Η έρευνα έχει αποδείξει ότι η έξαρση της εμφάνισης του καρκίνου του δέρματος οφείλεται στην επιδίωξη του ‘τέλειου μαυρίσματος’, την αύξηση των δραστηριοτήτων μας στην ύπαιθρο και η αραίωση του προστατευτικού στρώματος του όζοντος στην ατμόσφαιρα της γης.
Μπορεί να εμφανισθεί στον καθένα, ανεξάρτητα τύπου δέρματος, φυλής ή ηλικίας, τόπου διαμονής και δραστηριότητας.
Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν :
- Το δέρμα είναι ανοικτόχρωμο με φακίδες.
- Υπάρχουν ανοικτόχρωμα μαλλιά και μάτια.
- Υπάρχει μεγάλος αριθμός σπίλων (ελιές), ή σπίλων ακανόνιστου μεγέθους και σχήματος.
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος ή και ατομικό ιστορικό ηλιακού εγκαύματος με φυσαλίδες.
- Εργασία στο ύπαιθρο.
- Διαμονή κοντά στον ισημερινό, μεγάλο υψόμετρο ή περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια.
- Έχει εφαρμοσθεί ακτινοβολία για βλάβες του δέρματος
Τύποι καρκίνου του δέρματος
Ο πιο συχνός είναι το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα. Ευτυχώς είναι και ο λιγότερο επικίνδυνος, διότι αναπτύσσεται αργά, παραμένει στην περιοχή και δεν δίνει μεταστάσεις. Αν δεν θεραπευθεί όμως, μπορεί να επεκταθεί στους παρακείμενους ιστούς, ιδίως στην περιοχή των ματιών.
Το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα είναι ο αμέσως πιο συχνός καρκίνος του δέρματος με συχνότερη εμφάνιση στα χείλη, το πρόσωπο και τα αφτιά. Μερικές φορές δίνει μεταστάσεις στους λεμφαδένες της περιοχής, αλλά και απομακρυσμένα όργανα με κίνδυνο της ζωής αν δεν θεραπευθεί γρήγορα.
Το κακόηθες μελάνωμα είναι λιγότερο συχνό, αλλά αυξάνεται η συχνότητά του στις περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια.
Είναι ο πλέον επικίνδυνος τύπος καρκίνου του δέρματος, διότι δίνει γρήγορα απομακρυσμένες μεταστάσεις. Πρέπει να αφαιρείται αμέσως μόλις διαγνωσθεί.
Καλοήθεις βλάβες του δέρματος
Οι πιο συχνές είναι οι σπίλοι και οι υπερκερατώσεις. Οι σπίλοι μπορεί να έχουν πιο σκούρο χρώμα, να είναι επίπεδοι ή να προεξέχουν από το δέρμα. Συνήθως είναι καλοήθεις βλάβες, αλλά προσοχή πρέπει να δίνεται στους συγγενείς ευμεγέθεις σπίλους και στους σπίλους με ακανόνιστα όρια. Αφαιρούνται για κοσμητικούς λόγους ή και πρακτικούς όταν ενοχλούνται από τα ρούχα ή τα κοσμήματα. Η ηλιακή ή ακτινική υπερκεράτωση είναι τραχεία, κόκκινη ή καφέ, με απολέπιση βλάβη του δέρματος.
Εμφανίζεται σε περιοχές του σώματος εκτεθειμένες στον ήλιο και σπανίως εξελίσσεται σε βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα.
Η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος πρέπει να γίνεται από γιατρό. Ωστόσο βλάβες του δέρματος που μεγαλώνουν, αλλάζουν χρώμα, έχουν ακανόνιστο σχήμα και εμφανίζουν πληγές που δεν επουλώνονται σε ένα μήνα είναι σημεία που πρέπει να προσεχθούν.
Ιδιαίτερα για το κακόηθες μελάνωμα, πρέπει να προσέχουμε σε κάθε σπίλο 4 σημεία :
1) Ασυμμετρία.
2) Ανώμαλη περίμετρος.
3) Πολυχρωμία.
4) Διάμετρος άνω των 6 χιλιοστών ή οποιαδήποτε ασυνήθιστη αύξηση του μεγέθους.
Η τελική διάγνωση γίνεται μετά τη αφαίρεση και ιστολογική εξέταση της βλάβης. Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία. Σε μικρές βλάβες μπορεί να γίνει απλή εκτομή και συρραφή ή εκτομή και μεταμόσχευση δέρματος ή εκτομή και κάλυψη με τοπικούς κρημνούς.
Πρόληψη της υποτροπής γίνεται με προγραμματισμένες επισκέψεις στον γιατρό, αλλά και αλλάζοντας τις συνήθειες που είχε ο ασθενής πριν την επέμβαση : Αναγνωρίζουμε αρκετούς λόγους που μπορεί να οδηγήσουν μία γυναίκα στη συγκεκριμένη επέμβαση. Οι σημαντικότεροι λόγοι είναι οι ακόλουθοι:
- Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, ιδίως από τις 10:00 π.μ. έως τις 15:00 μ.μ. κατά τους θερινούς μήνες. Υπενθυμίζεται ότι οι υπεριώδεις ακτίνες περνούν από το νερό και τα σύννεφα και αντανακλώνται στην άμμο και το χιόνι.
- Στην ύπαιθρο να φοράτε καπέλο και ρούχα με μακριά μανίκια.
- Να χρησιμοποιείτε αντηλιακές κρέμες με μεγάλο δείκτη προστασίας (SPF 30), κάθε 2 ώρες.
- Να εξετάζετε το δέρμα σας συχνά και να απευθύνεστε στον γιατρό για κάθε ύποπτη βλάβη.