Τα σκήπτρα στην εμφάνιση πανάδων τα κρατούν γυναίκες, καθώς εκτιμάται ότι το 90% των ανθρώπων που εμφανίζουν μέλασμα ανήκει στο γυναικείο φύλο.
Το μέλασμα ή αλλιώς πανάδες, ανήκει στις πιο συνήθεις δερματικές βλάβες και εμφανίζεται συνήθως στο άνω χείλος, τα ζυγωματικά, το πηγούνι και το μέτωπο ως σχετικά συμμετρικές κηλίδες γκριζο-κυανού ή καφέ χρώματος με ασαφή όρια. Σύμφωνα με κλινικές έρευνες, το μέλασμα ή αλλιώς πανάδες παρατηρείται κυρίως το καλοκαίρι, μια περίοδος που η ηλιακή ακτινοβολία είναι εντονότερη, συγκριτικά με το χειμώνα, εποχή που οι πανάδες είναι λιγότερο ευδιάκριτες.
Αιτίες
Η εμφάνισή τους σχετίζεται κυρίως με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και τις ορμονικές διακυμάνσεις. Ωστόσο, τα ακριβή αίτια που δημιουργούνται οι πανάδες (μέλασμα) παραμένουν άγνωστα καθώς υπεύθυνοι για την εμφάνισή τους φέρονται να είναι διάφοροι παράγοντες όπως η λήψη αντισυλληπτικής αγωγής, κατά την κύηση, τον θηλασμό, της εμμηνόπαυσης, η κληρονομικότητα, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, αλλά και η λήψη αντιεπιληπτικής ή άλλης αγωγής με επιρρέπεια στη μελάγχρωση κατόπιν έκθεσης στον ήλιο. Επιπλέον, αυξημένη παραγωγή μελανίνης με συνέπεια την εμφάνιση μελάσματος μπορεί να προκαλέσουν η χρήση προϊόντων ή θεραπειών που προκαλούν ερεθισμό του δέρματος.
Μέλασμα: Τύποι
Χαρακτηριστικό στοιχείο του μελάσματος αποτελεί ο υπερχρωματισμός ή αποχρωματισμός σημείων του προσώπου. Οι πανάδες (μέλασμα) διακρίνονται σε 4 τύπους:
• Επιδερμικός: παρουσιάζεται στις επιφανειακές στιβάδες του δέρματος λόγω της αυξημένης (περίσσιας) ποσότητας μελανίνης
• Δερματικός: χαρακτηρίζεται από την παρουσία κυττάρων στο κυρίως δέρμα που τρέφονται με μελαμίνη, τα λεγόμενα μελανοφάγα κύτταρα
• Μικτός: συναντάται συχνότερα & συγκεντρώνει χαρακτηριστικά του δερματικού & επιδερμικού τύπου, με τις κηλίδες να παρουσιάζονται τόσο στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος όσο και στην επιδερμίδα
• Ασαφής-Ακαθόριστος: παρουσιάζεται σε άτομα με σκουρόχρωμη επιδερμίδα και χαρακτηρίζεται από την αυξημένη παρουσία μελανοφάγων κυττάρων.
Μέλασμα: Κλινική Διάγνωση
Η κλινική διάγνωση του μελάσματος γίνεται εύκολα και με «γυμνό μάτι» από έναν έμπειρο δερματολόγο λόγω της χαρακτηριστικής όψης των δερματικών εκδηλώσεων (καφέ κηλίδες σχετικά συμμετρικές με ασαφή όρια) που προκαλεί στο πρόσωπο. Ωστόσο, η χρήση μαύρου φωτός ή και λάμπας Woods (340mm-400mm) επιβάλλεται σε κάθε περίπτωση, καθώς συνεισφέρει στην κλινική εκτίμηση-διάγνωση. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, προκειμένου να αποκλειστεί το ενδεχόμενο άλλων πιθανών αιτιών που προκάλεσαν την υπερμελάγχρωση δέρματος, απαιτείται η διενέργεια βιοψίας.
Θεραπεία-Πρόληψη
Υπάρχουν διάφορες θεραπείες στις οποίες ανταποκρίνονται όλοι οι τύποι μελάσματος. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι καλύτερη ανταπόκριση στη θεραπεία παρουσιάζει ο επιδερμικός τύπος συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Αυτό συμβαίνει γιατί η χρωστική ουσία είναι πιο κοντά στην επιδερμίδα.